“Khu vực Nam Bộ trong đó bao gồm Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) là nơi vốn có khí hậu, thời tiết ôn hòa, tuy nhiên với hệ thống sông ngòi chằng chịt, độ cao địa hình thấp, TP.HCM là khu vực rất nhạy cảm với các yếu tố khí tượng thủy văn, đang phải đối mặt với những thách thức và tổn thương bởi thời tiết cực đoan như mưa vũ lượng cao trong thời gian ngắn cộng với triều cường gây ngập lụt; hạn hán; hiện tượng sạt lở bờ sông diễn ra trên diện rộng, làm ảnh hưởng đến đời sống kinh tế, xã hội của Thành phố. Trong đó nguyên nhân được cho là có phần bị tác động bởi biến đổi khí hậu.
Theo đánh giá của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, hiện tượng/thời kỳ El-Nino bắt đầu xuất hiện từ giữa tháng 6/2023 và kéo dài đến khoảng tháng 5/2024. Đặc điểm trong thời kỳ El-Nino là mưa ít và nắng nóng gay gắt. Sau thời kỳ này, có khả năng chuyển sang hiện tượng La Nina vào các tháng cuối năm 2024. Theo đánh giá của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ, khu vực Nam Bộ, thời kỳ El-Nino này lượng mưa thấp hơn trung bình nhiều năm khoảng 15%. Từ cuối tháng 10/2023- 3/2024 mực nước sông MeKong xuống dần, hạn hán, xâm nhập mặn ở ĐBSCL sâu hơn, gay gắt hơn và có khả năng tương đương với mùa khô năm 2015- 2016.
Hình 1: Bản đồ dự báo chuẩn sai lượng mưa 3 tháng 5-7/2024 tại TPHCM
Hình 2: Bản đồ dự báo chuẩn sai nhiệt độ trung bình 3 tháng 5-7/2024 tại TPHCM
Giai đoạn tháng 3- 4/2024 là giai đoạn nắng nóng gay gắt của thời kỳ El-Nino 2023- 2024. Từ ngày 21/3/2024 đến nay Khu vực Nam Bộ liên tục xảy ra nhiều ngày nắng nóng trên diện rộng, đặc biệt từ ngày 07- 20/4 ở miền Đông Nam Bộ xả ra nắng nóng gay gắt. Nhiệt độ trung bình giai đoạn ngày 21/3- 20/4 cao hơn từ 1-20C so với trung bình nhiều năm. Khu vực TP.HCM trong tháng 4 nhiệt độ cao nhất trong ngày từ 39,4- 400C; ngày cao nhất ở Đồng Nai đo được 400C (ngày 09/4, Biên Hòa), ngày cao nhất ở TP.HCM đo được 390C (ngày 12/4, Tân Sơn Hòa). Trong tháng 2/2024 có mưa vài nơi với lượng mưa không đáng kể. Tháng 3 và tháng 4 hầu như không có mưa.
Giai đoạn từ 21/4- 20/5/2024 dự báo khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ tiếp tục xuất hiện nhiều ngày nắng nóng trên diện rộng, có nơi gay gắt và có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Nhiệt độ trung bình trên cả nước cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 1,0- 2,00C. Nhiệt độ trung bình trong giai đoạn này khoảng 29,5- 30,50C. Dự báo ở TP.HCM từ nay đến 4/5 nhiệt độ cao nhất không quá 370C. Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa phổ biến thấp hơn từ 10- 30% so với trung bình nhiều năm. Lượng mưa trung bình trong giai đoạn này khoảng 40- 100mm. Dự báo ở TP.HCM ngày 26/4 xác suất có mưa 55- 60%, ngày 27/4- 4/5 không có mưa. Dự báo giai đoạn này khô hạn ở khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ vẫn còn tiếp diễn; trên phạm vi toàn quốc cũng như khu vực TP.HCM có khả năng xuất hiện các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như mưa dông kèm theo lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh; hiện tượng nắng nóng gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng ở các khu vực chịu tác động.
Dự báo thời tiết trong 3 tháng tới (tháng 5- 7/2024), xu thế chung là khả năng chuyển sang hiện tượng La-Nina trong khoảng từ tháng 6 đến tháng 8/2024. Nắng nóng còn xảy ra cục bộ, nhiệt độ vẫn còn cao hơn trung bình nhiều năm với nhiệt độ cao nhất 37- 38 và trên 380C ở các tỉnh Miền Đông và ven biên giới Tây Nam; có mưa và cao hơn trung bình nhiều năm, có khả năng xuất hiện các hiện tượng thời tiết nguy hiểm./.
Tổng hợp thông tin từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia và Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ