Khu vực Nam Bộ trong đó có Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) là nơi vốn có khí hậu, thời tiết ôn hòa, tuy nhiên với hệ thống sông ngòi chằng chịt, độ cao địa hình thấp, TP.HCM là khu vực rất nhạy cảm với các yếu tố khí tượng thủy văn (KTTV), đang phải đối mặt với những thách thức và tổn thương bởi thời tiết cực đoan như mưa vũ lượng cao trong thời gian ngắn cộng với triều cường gây ngập lụt; hạn hán, xâm nhập mặn mức độ ngày càng tăng và phạm vi ảnh hưởng rộng; hiện tượng sạt lở bờ sông, bờ biển diễn ra trên diện rộng, làm ảnh hưởng đến đời sống kinh tế, xã hội của Thành phố. Trong đó nguyên nhân được cho là có phần bị tác động bởi biến đổi khí hậu.
Theo đánh giá của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ khoảng cuối năm 2020, pha La Nina bắt đầu hoạt động và kéo dài đến đầu năm 2023, trong đó giai đoạn từ 2020 đến giữa năm 2022 có cường độ trung bình, từ cuối năm 2022 đến đầu năm 2023 có cường độ yếu, sau đó chuyển dần về trạng thái trung tính và đổi pha El Nino vào giữa tháng 6 năm 2023. Tại Hội nghị Nhận định mưa, lũ nửa cuối năm 2023- El Nino, nguồn nước, hạn mặn mùa khô 2023- 2024 khu vực Nam Bộ được tổ chức ngày 22 tháng 9 năm 2023 ở Bến Tre, hiện tượng El Nino được nhận định sẽ tiếp tục kéo dài ở Bắc Bán cầu với khả năng cao hơn 95% cho đến khoảng tháng 4, 5 năm 2024.
Theo báo cáo của Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Bộ cho biết trong 8 tháng đầu năm 2023, xu hướng mưa không đồng đều trên khu vực Nam Bộ, lượng mưa tích lũy từ đầu năm trên lưu vực MeKong cao hơn cùng kỳ năm 2022 và thấp hơn trung bình nhiều năm (TBNN) khoảng 15%. Đầu tháng 8/2023, khu vực thượng lưu xuất hiện 1 đợt lũ, với đỉnh lũ ở mức cao, biên độ lũ từ 5- 8m, tuy nhiên thời gian duy trì ngắn nên không tác động nhiều đến khu vực hạ lưu. Nhìn chung, trong các tháng mùa mưa lũ 2023, mực nước các trạm dọc sông MeKong đều ở mức thấp dưới TBNN, đến 10/9, mực nước tại các trạm trên sông MeKong thấp dưới TBNN từ 2- 3m, ở khu vực hạ lưu thấp hơn cùng kỳ 2015 từ 0,2- 0,5m và thấp hơn cùng kỳ năm 2019 từ 2,8- 5,7m. Từ cuối tháng 10/2023 đến tháng 3/2024, mực nước sông MeKong xuống dần. Xâm nhập mặn ở ĐBSCL ở mức độ sâu hơn, gay gắt hơn, trong một số thời điểm trên một số nhánh sông, xâm nhập mặn có khả năng tương đương với mùa khô năm 2015- 2016.
Với những thông tin trên, thời tiết được dự báo trong thời gian tới với tổng lượng mưa 3 tháng 9-10-11/2023 phổ biến xấp xỉ và cao hơn TBNN không nhiều. Tổng lượng mưa tháng 9/2023 khoảng 250- 450mm, tháng 10/2023 khoảng 250- 400mm và tháng 11/2023 khoảng từ 100-200mm. Miền Đông Nam Bộ, Thượng nguồn sông Đồng Nai có khoảng 2- 3 đợt lũ nhỏ trong tháng 10/2023, mực nước các trạm có xu hướng xuống dần từ cuối tháng 10. Tổng lượng dòng chảy qua Tà lài, Phú Hiệp ở mức xấp xỉ hoặc cao hơn TBNN trong 3 tháng cuối năm 2023, các tháng đầu năm 2024 ở mức xấp xỉ hoặc thấp hơn TBNN. Hạ lưu hệ thống sông Đồng Nai- Sài Gòn, đỉnh triều cao nhất tháng ở mức cao trong 3 tháng cuối năm và tháng 01/2024. Mực nước đỉnh triều cao nhất năm 2023 xuất hiện vào giữa tháng 12/2023 (đầu tháng 11 Âm lịch), ở mức cao hơn báo động 3 khoảng 0,10- 0,20m.
Nhận định tình hình xâm nhập mặn 2024, độ mặn tại các sông trong mùa khô 2023- 2024 ở mức cao, hầu hết đều ở mức cao hơn TBNN, cao hơn cùng kỳ mùa khô 2022- 2023; tình hình xâm nhập mặn tại các cửa sông ở mức cao hơn cùng kỳ mùa khô 2015- 2016 và thấp hơn mùa khô 2019- 2020. Độ mặn vùng hạ lưu sông Cửu Long có thể thay đổi phụ thuộc vào các điều kiện bất lợi hoặc tổ hợp các điều kiện bất lợi như khi các hồ chứa thượng nguồn giảm lượng xả kết hợp với gió chướng hoạt động cấp 5- 6 sẽ làm gia tăng độ mặn tại các trạm.
Như vậy, theo dự báo, cảnh báo của các cơ quan khí tượng thủy văn, hiện tượng Elnino sẽ tiếp tục đến tháng 4, 5/2024. Tháng 10, đầu tháng 11/2023 sẽ có những trận mưa to, nhưng dự báo mùa mưa 2023 kết thúc sớm, trước 15/11. Khu vực thượng lưu sông MeKong, tổng lượng dòng chảy trong những tháng mùa khô 2023- 2024 từ thượng nguồn sông MeKong về ĐBSCL ở mức thiếu hụt từ 10- 25% so với TBNN. Tình hình hạn hán, xâm nhập mặn ở ĐBSCL khả năng đến sớm, xảy ra ở mức cao hơn, gay gắt hơn TBNN, nhưng ít nghiêm trọng hơn mùa khô năm 2019- 2020./.
Tháng 9/2023 Tháng 10/2023 Tháng 11/2023
Bản đồ dự báo chuẩn độ mưa